در دنیای دیجیتال امروز، مفاهیم جدیدی به سرعت در حال ظهور هستند و یکی از این مفاهیم که توجه زیادی به خود جلب کرده، ان اف تی (NFT) است. شاید تا به حال شنیده باشید که یک اثر هنری دیجیتال یا حتی یک توییت به قیمتهای میلیون دلاری به فروش رفته است. این فروشها اغلب با استفاده از NFTها انجام میشود. اما ان اف تی چیست و چرا اهمیت دارد؟ در این بلاگ به زبان ساده به این پرسشها پاسخ میدهیم.
NFT چیست؟
NFT مخفف عبارت Non-Fungible Token است، که به فارسی به آن «توکن غیرقابل معاوضه» گفته میشود. برای درک بهتر این مفهوم، ابتدا باید بفهمیم که «غیرقابل معاوضه» به چه معناست.
قابل معاوضه و غیرقابل معاوضه
در اقتصاد، چیزهایی که قابل معاوضه هستند، به راحتی با چیز مشابه دیگری قابل تبادلاند. برای مثال، یک اسکناس ۱۰ هزار تومانی را میتوانید با یک اسکناس ۱۰ هزار تومانی دیگر عوض کنید؛ ارزش آنها یکسان است و هیچ تفاوتی بین این دو اسکناس وجود ندارد. این مثال یک مورد از داراییهای قابل معاوضه است.
اما داراییهای غیرقابل معاوضه (مانند NFT که یکجور دارایی غیر قابل معاوضه محسوب میشود) داراییهایی هستند که منحصر به فردند و نمیتوان آنها را با چیز دیگری به صورت مساوی تعویض کرد. برای مثال، یک تابلوی نقاشی معروف مانند «مونالیزا» غیرقابل معاوضه است، چون هیچ کپی یا نسخهای از آن نمیتواند دقیقاً جایگزین نسخه اصلی شود.
توکن چیست؟
توکنها واحدهای دیجیتالی هستند که نمایانگر مالکیت یا حق استفاده از یک دارایی خاص در بلاکچین هستند. برخی توکنها قابل معاوضهاند (مثل بیتکوین)، اما NFTها نوعی خاص از توکنها هستند که غیرقابل معاوضه محسوب میشوند.
چگونه NFTها کار میکنند؟
NFTها بر پایهی تکنولوژی بلاکچین ساخته میشوند، همان تکنولوژیای که پشتوانهی ارزهای دیجیتال مانند بیتکوین و اتریوم است. اما برخلاف ارزهای دیجیتال، هر NFT منحصربهفرد است و نمیتواند با یک NFT دیگر به طور مساوی تعویض شود.
NFTها معمولاً بر روی بلاکچین اتریوم (Ethereum) ساخته میشوند، اما میتوانند بر روی بلاکچینهای دیگر نیز ایجاد شوند. هر NFT دارای اطلاعات خاصی است که آن را از بقیه متمایز میکند، مانند اطلاعات مالکیت، تاریخچه تراکنشها، و حتی فرا دادههایی که به دارایی دیجیتال متصل است.
گران بودن تراکنش های شبکه اتریوم، بزرگترین مانع برای فعالیت بسیاری از افراد در این شبکه و ورود به دنیای انفتی ها میباشد. بسیاری از افراد برای رفع این مشکل انفتی های خود را بر روی شبکه های دیگر میسازند.
چه چیزهایی میتوانند NFT باشند؟
NFTها میتوانند تقریباً هر چیز دیجیتالی را نمایندگی کنند. برخی از مثالهای معمول عبارتند از:
-
آثار هنری دیجیتال
آثار هنری دیجیتال از جمله پرکاربردترین موارد استفاده از NFTها هستند. NFTها به هنرمندان این امکان را میدهند که مالکیت دیجیتالی آثار خود را به شکلی منحصر به فرد و غیرقابل کپی به فروش برسانند. هنرمندان میتوانند از فروش و حتی از فروشهای مجدد آثار خود سود ببرند.- نقاشیهای دیجیتال
- گرافیکهای دیجیتالی
- پوسترها و طراحیهای گرافیکی
- تصاویر متحرک (GIF)
-
موسیقی و صدا
موزیسینها و تولیدکنندگان محتوا میتوانند آثار خود را به عنوان NFT بفروشند. این امر به آنها اجازه میدهد که مالکیت و حق امتیاز آثار خود را کنترل کنند. موزیسینها میتوانند از طریق فروش مستقیم به مخاطبان درآمد کسب کنند.- آلبومهای موسیقی
- تکآهنگها
- صداهای خاص و منحصر به فرد (مثلاً صدای یک ساز خاص)
- پادکستها و قطعات صوتی اختصاصی
-
ویدیوها و فیلمها
ویدیوها نیز میتوانند به عنوان NFT فروخته شوند. از کلیپهای کوتاه گرفته تا فیلمهای بلند، همه به صورت دیجیتالی قابل ثبت و فروش به عنوان NFT هستند. فیلمسازان میتوانند نسخههای منحصر به فردی از آثار خود را به فروش برسانند و از مالکیت اثر بهرهمند شوند.- کلیپهای ویدیویی کوتاه
- فیلمهای کوتاه و بلند
- تریلرهای فیلمها
- محتوای ویدیویی آموزشی یا سرگرمکننده
-
کلکسیونهای دیجیتال
NFTها به عنوان کلکسیونهای دیجیتال نیز محبوبیت دارند. این کلکسیونها میتوانند شامل انواع کارتهای دیجیتال، شخصیتهای بازیها، یا آیتمهای نادر در دنیای مجازی باشند. طرفداران میتوانند مالکیت آیتمهای کلکسیونی نادر را به دست آورند و آنها را به صورت دیجیتال نگهداری کنند.- کارتهای دیجیتال ورزشی (مانند کارتهای NBA Top Shot)
- شخصیتهای بازیهای ویدیویی
- آیتمهای مجازی نادر در بازیها
- اشیاء کلکسیونی محدود مانند پوسترهای دیجیتال
-
آیتمهای درون بازی (In-game Items)
در دنیای بازیهای ویدیویی، NFTها میتوانند به عنوان آیتمهای درون بازی فروخته شوند. این آیتمها میتوانند شامل سلاحها، لباسها، زمینهای مجازی و بسیاری دیگر از آیتمهای بازی باشند. بازیکنان میتوانند آیتمهای درون بازی را به مالکیت خود درآورند و حتی آنها را به دیگران بفروشند.- لباسها و اسکینهای شخصیتها
- سلاحها و تجهیزات خاص
- زمینها و نواحی مجازی در بازیها
- قدرتها و قابلیتهای ویژه بازی
-
زمینهای مجازی و دنیایهای دیجیتال
یکی از کاربردهای دیگر NFTها در دنیایهای دیجیتال و واقعیت مجازی است. کاربران میتوانند زمینها و فضاهای مجازی را خریداری و مالک آنها شوند. کاربران میتوانند در دنیای مجازی خود ساخت و ساز کنند و حتی از طریق فروش یا اجارهی زمینها درآمد کسب کنند.- زمینهای مجازی در بازیهایی مانند Decentraland و The Sandbox
- املاک و مستغلات دیجیتالی که کاربران میتوانند در آنها ساختمان بسازند یا رویدادها برگزار کنند.
- فضاهای مجازی برای رویدادهای آنلاین
-
دامنههای اینترنتی (Domain Names)
NFTها میتوانند به عنوان دامنههای اینترنتی در بلاکچین استفاده شوند. این دامنهها مانند دامنههای سنتی هستند اما بر روی بلاکچین ثبت میشوند. کاربران میتوانند دامنههای منحصر به فردی را خریداری کنند که بر روی بلاکچین ثبت شدهاند و آنها را کنترل کنند.- دامنههای مبتنی بر بلاکچین (مانند دامنههای .eth در اتریوم)
- دامنههای غیرمتمرکز که میتوانند به جای آدرسهای پیچیده کیف پولها استفاده شوند.
-
توییترها و پستهای شبکههای اجتماعی
برخی از پستهای شبکههای اجتماعی، از جمله توییتها، به عنوان NFT فروخته شدهاند. این پستها میتوانند به دلیل تاریخی بودن یا اهمیت اجتماعی ارزش پیدا کنند. کاربران میتوانند مالکیت دیجیتالی یک لحظه مهم در تاریخ اینترنت را به دست آورند.- اولین توییت جک دورسی (مؤسس توییتر) که به عنوان NFT به فروش رسید.
- پستهای مهم یا تاریخی در دیگر شبکههای اجتماعی مانند اینستاگرام یا فیسبوک
-
مقالات و محتوای نوشتاری
مقالات و محتوای نوشتاری نیز میتوانند به NFT تبدیل شوند. نویسندگان میتوانند آثار خود را به عنوان NFT بفروشند و مالکیت آثار خود را تضمین کنند. نویسندگان میتوانند از فروش آثار خود سود ببرند و حتی از فروشهای مجدد درآمد کسب کنند.- کتابها و مقالات دیجیتال
- پستهای وبلاگی با اهمیت ویژه
- نامهها و مکاتبات تاریخی
-
عکاسی دیجیتال
عکاسان نیز میتوانند عکسهای خود را به عنوان NFT به فروش برسانند. این عکسها به صورت دیجیتالی ثبت میشوند و به خریداران این امکان را میدهند که مالک یک عکس دیجیتال منحصر به فرد باشند. عکاسان میتوانند از طریق فروش آثار خود درآمد کسب کنند و مالکیت دیجیتالی عکسهای خود را حفظ کنند.- عکسهای هنری دیجیتال
- عکسهای خبری یا مستنداتی از رویدادهای مهم تاریخی
- عکسهای طبیعت و منظره
چرا دیگران NFTها را خریداری میکنند؟
خرید NFTها دلایل متعددی دارد و هر خریدار ممکن است به دلایل مختلفی به این بازار وارد شود. در زیر به برخی از مهمترین دلایلی که افراد را به خرید NFTها ترغیب میکند، اشاره میکنیم:
-
مالکیت دیجیتال و کمیابی
NFTها به خریداران این امکان را میدهند که مالک یک دارایی دیجیتال منحصر به فرد شوند. هر NFT یک توکن غیرقابل معاوضه است که به صورت دیجیتالی نمایانگر یک اثر هنری، موسیقی، ویدئو، یا هر نوع محتوای دیگر است. چون هر NFT منحصر به فرد است، خرید یک NFT به معنای داشتن یک نسخه خاص از آن دارایی دیجیتال است که نمیتواند به طور کامل کپی یا جایگزین شود. این کمیابی میتواند ارزش NFT را افزایش دهد.
-
سرمایهگذاری
بسیاری از افراد NFTها را به عنوان یک فرصت سرمایهگذاری میبینند. با توجه به رشد سریع این بازار، برخی از NFTها به قیمتهای بسیار بالایی فروخته شدهاند. خریداران امیدوارند که با گذشت زمان، ارزش NFTهای آنها افزایش یابد و بتوانند آنها را با سود به فروش برسانند. این دیدگاه مشابه سرمایهگذاری در آثار هنری، املاک یا داراییهای دیگر است.
-
حمایت از هنرمندان و خالقان محتوا
خرید NFTها میتواند راهی برای حمایت مالی از هنرمندان، موسیقیدانان، و دیگر خالقان محتوا باشد. با خرید یک NFT، خریداران به طور مستقیم به هنرمند پاداش میدهند و از کار او حمایت میکنند. در دنیای دیجیتال که کپی و پخش آثار بسیار آسان است، NFTها به هنرمندان این امکان را میدهند که از کار خود درآمد کسب کنند.
-
کلکسیونداری
برخی افراد به خرید NFTها به عنوان یک شکل جدید از کلکسیونداری نگاه میکنند. همانطور که برخی افراد از جمعآوری تمبر، کارتهای ورزشی، یا آثار هنری لذت میبرند، برخی نیز از جمعآوری NFTها لذت میبرند. این کلکسیونها میتوانند شامل آثار هنری دیجیتال، کارتهای کلکسیونی، شخصیتهای بازی ویدئویی و موارد دیگر باشند.
-
پذیرش اجتماعی و اعتبار
داشتن یک NFT منحصر به فرد میتواند به نوعی نشاندهندهی جایگاه اجتماعی یا اعتبار در جامعهی دیجیتال باشد. برخی از NFTها به دلیل ارتباط با یک هنرمند مشهور یا یک رویداد خاص، ارزش اجتماعی بالایی دارند. به همین دلیل، داشتن این نوع NFTها میتواند به خریدار احساس اعتبار و شناخت اجتماعی بدهد.
-
استفاده در دنیایهای مجازی
با رشد دنیایهای مجازی و بازیهای ویدئویی مبتنی بر بلاکچین، NFTها به عنوان داراییهایی که در این دنیاها قابل استفادهاند، محبوبیت بیشتری پیدا کردهاند. برای مثال، کاربران میتوانند زمینهای مجازی، شخصیتهای بازی ویدئویی، یا آیتمهای قابل استفاده در بازیها را به صورت NFT خریداری کنند.
-
پیشرفت فناوری و تجربهی جدید
خرید NFTها میتواند برای برخی افراد راهی برای تجربه کردن یک فناوری جدید باشد. تکنولوژی بلاکچین و NFTها مفاهیم جدیدی هستند و برخی افراد به دلیل علاقه به نوآوری و تکنولوژی، تمایل دارند که در این فضا فعالیت کنند و تجربهی خرید و فروش NFTها را به دست آورند.
-
حقوق معنوی و حق امتیاز
برخی هنرمندان و خالقان محتوا میتوانند از طریق NFTها قراردادهایی ایجاد کنند که به آنها اجازه میدهد در هر بار فروش مجدد NFT، درصدی از قیمت فروش را به عنوان حق امتیاز دریافت کنند. این ویژگی میتواند خریداران را نیز ترغیب کند، زیرا آنها میدانند که با خرید یک NFT، به نوعی از حقوق معنوی و مالی هنرمند حمایت میکنند.
چگونه میتوان NFT خریداری کرد؟
ان اف تی ها را در انواع پلتفرم های مختلفی مانند اوپن سی و رریبل میتوانید بخرید اما برای ایرانی ها محدودیت های بسیاری به همراه دارد و پیشنهاد ما استفاده از اولین مارکت انفتی ایرانی یعنی "انفتی باز" میباشد.
نتیجهگیری
NFTها یک نوآوری بزرگ در دنیای دیجیتال هستند که به خالقان محتوا اجازه میدهند آثار خود را به شکلی منحصر به فرد بفروشند و به خریداران امکان میدهند که مالکیت یک دارایی دیجیتال خاص را به دست آورند. با توسعه تکنولوژی و افزایش پذیرش عمومی، احتمالاً در آینده بیشتری از NFTها خواهیم شنید و استفاده خواهیم کرد.